The article reviews the works of Ukrainian and foreign researchers, the object of which was the phenomenon of «civil religion» in the context of harmonization of relations between church, state and society.

A new term, "the new conservatism," has recently appeared in the American sociopolitical lexicon. The meaning given it does not resolve merely to a description of the current conservative trends in the United States , which until recently were termed neoconservative in the critical literature. A number of American writers have begun to employ the term "new conservatism" in a narrower sense: to denote the evolution of the sociopolitical views of those ideologists of capitalist reformism who were, until recently, known (...) as neoliberals. The term "new conservatism" was first employed in that sense by the American radical sociologist Michael Harrington in analyzing the evolution, in the realm of political ideas and social policy, of the views of such prominent bourgeois ideologists as Daniel Bell, Seymour Martin Lipset, Daniel Patrick Moynihan, Nathan Glazer, and others. To those listed, this identification appeared so well chosen and reflective of the essence of the matter that subsequently they themselves began to speak of themselves as new conservatives. This term has become firmly established in the American sociological literature. It is the purpose of the present article to examine the "legitimacy" of the use of this term and the points of contact between this group and the conservatives or neoconservatives and the lines of demarcation between them. (shrink)

The triumph of the socialist revolution in Russia, the fiftieth anniversary of which the Soviet people are marking this year, the building of socialism in the USSR, and the coming into being of a world socialist system eliminated the ideological monopoly theretofore enjoyed by exploitative society in the contemporary world. For the first time in human history, an ideology of the toiling masses has extensively taken root in a number of countries. This has meant a narrowing of the sphere in (...) which bourgeois ideology is dominant, and could not fail to have a bearing upon all the forms of social consciousness in the capitalist world, including philosophy. (shrink)

Bu makale Fahreddin el-Râzî’nin metafizik yakîn anlayışını te’vîl teorisi açısından incelerken, onun metafizik yakîne ulaşma hususundaki optimistik tutumunu da ortaya çıkarmaktadır. Kuşkucuların lideri (şeyhü’l-müşekkikîn) olarak da bilinen Râzî’nin, kendisinden önceki felsefe ve kelam geleneklerini etraflıca kritik ederken yeni ve özgün bir anlayış ortaya koyup koymadığı tartışılmış, eleştirel düşüncesi kendisinden sonraki düşünürlerce tenkit edilmiş ve bu vesile ile Râzî hakkında çeşitli okuma biçimleri ortaya çıkmıştır. Bu okuma biçimleri arasında Râzî’yi, aklın kelamî bilgide yakîne ulaşamayacağı şeklinde bir metafizik bilinmezci olarak değerlendirenler de (...) olmuştur. Bu çalışma, Râzî’nin metafizik yakîn anlayışını te’vîl teorisi ile birlikte serimlemeye çalışmaktadır. Makalenin ilk ana bölümü metafizik yakîn ve te’vîl ilişkisi ekseninde -başka bir deyişle kelâmî bilgide akıl-nakil tartışmaları açısından- Râzî öncesi düşünceye dair -ipuçları niteliğinde- tarihsel bağlam vermektedir. İkinci ana kısım ise Râzî’nin metafizik bilgide akıl anlayışındaki ilkelerini istivâ’ kavramının te’vîli üzerinden belirginleştirmektedir. Bu makale, Râzî’nin te’vîl anlayışını bütünüyle ortaya koymayı amaçlamamaktadır. Ancak, te’vîl teorisinin temel bileşenlerinden birisi olan akliyyâtın nasıl metafizik yakîniyyâta dönüştüğünü analiz etmektedir. Muʻtezile, akliyyât üzerinden dönüştürdüğü metafizik yakîniyyâti, dini anlama ve yorumlamada kıstas haline getirmiştir. Öte yandan metafizik yakîniyyât anlayışlarındaki iddiaları, farklı din yorumlarına karşı müsamahasız bir tavra dönüşmüş, siyasi erkle birlikte baskıcı hale gelmiş ve Muʻtezile dışı kelam düşüncelerini akılcılık -daha radikal bir ifade ile rasyonelizm- karşısında eleştirel-tepkisel olmaya sevk etmiştir. Doğal bir sonuç olarak diğer doktrinlerin rasyonel gelişimi Muʻtezilî etki yüzünden yavaşlamıştır. Makalenin birinci kısmı, Râzî öncesi Eşʻarî düşünceyi, metafizik yakîniyyât ve nass yorumu açısından değerlendirirken, yorum ve akliyyât ilişkisine dair anlayışlarındaki dakikleşmeyi Muʻtezile’nin tarihsel varlığına ters orantılı olarak ele almaktadır. Ancak Râzî’ye kadar kararsız bir şekilde gerçekleşen dakikleşme süreci, Râzî ile birlikte nihayi formuna ulaşmaktadır. Râzî’nin te’vîl teorisinin temel prensiplerinden ilki, aklın nakle esas (el-ʿakl aṣlu’l-nakl) teşkil etmesidir. Akıl, naklin yalnız ispatı ve anlaşılması bakımından değil, aynı zamanda yorumlanması (te’vîl) açısından da temel belirleyici bir unsura dönüşmektedir. Bu makale, Râzî’nin ilmi hayatının sonlarına doğru, metafizik yakîniyyâta ulaşma noktasında pesimizme düşerek, metafizik bilinmezciliğe doğru yöneldiği şeklindeki anlama biçimlerine karşı, en son eserleri arasında olan ve tamamlanmamış Tefsîr’i üzerinden cevaplar aramaktadır. Râzî, değişik zamanlarda ele aldığı eserlerinde, “naklin zanniliği” hususundaki ısrarlı duruşunu vurgulamaktadır. Bu makale Râzî’nin naklin zanniliği noktasındaki ısrarlı duruşunun, “aklın asıllığı” ilkesindeki kararlılığı ile zorunlu bir paralellik gösterdiğininin altını çizerken, metafizik yakîniyyât açısından da hala optimistik olduğunu savunmaktadır. (shrink)

La question des conditions éthiques et juridiques de la pratique de l’expérimentation sur des êtres humains constitue un débat récurrent dans le champ de la bioéthique. Depuis la fin des années 1980 en France (loi Huriet-Sérusclat de décembre 1988), l’idée qu’il faut protéger les personnes qui sont les sujets de recherches biomédicales par le recueil d’un consentement « libre et éclairé », qu’il faut aussi procéder à une évaluation des risques et des avantages de ce type de recherche pour les...

La question des conditions éthiques et juridiques de la pratique de l’expérimentation sur des êtres humains constitue un débat récurrent dans le champ de la bioéthique. Depuis la fin des années 1980 en France (loi Huriet-Sérusclat de décembre 1988), l’idée qu’il faut protéger les personnes qui sont les sujets de recherches biomédicales par le recueil d’un consentement « libre et éclairé », qu’il faut aussi procéder à une évaluation des risques et des avantages de ce type de recherche pour les..